Türkiye, Avrupa Birliği'nin en büyük plastik atık çöplüğü

 

Avrupa'dan Türkiye'ye geri dönüşüm için getirilen tonlarca plastik atık, yasa dışı dökümler nedeniyle doğada çöp dağları olarak bitiyor. Çöp yığınları arasında Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Hollanda gibi Avrupa ülkelerine ait pek çok markanın ambalajlarını görmek mümkün.

AB, artan yeşil politikalarına rağmen hala plastik atıkların üçte birinden daha azını geri dönüştürebiliyor. Geri kalan plastik atıklar ya yakılıyor ya da gömülüyor. Geri dönüştürülebilen atıkların ancak yarısı üye ülkeler tarafından dönüştürülebiliyor. Diğer yarısı ise geri dönüşüm için farklı ülkelere gönderiliyor.

Çin, Ocak 2018'den itibaren yurt dışından plastik atık alımını durduğundan beri, Türkiye, Avrupa'nın çöplerinin toplandığı ülke konumuna geldi.

Eurostat verilerine göre, Türkiye'nin Avrupa'dan aylık plastik atık ithalatı, 2016-2019 yılları arasında on kat artış gösterdi. Geçtiğimiz yıl ise Türkiye, Avrupa'nın ihraç ettiği plastik atıkların yaklaşık dörtte birini aldı.

Geri dönüşüm firmaları, plastik çöp ithalat haciminin daha da artması gerektiğini savunsa da atıkların çevreye verdiği zararı görmezden gelmek zor. Yasa dışı dökülen çöpler, özellikle Türkiye'nin güney bölgelerinde pek çok çöp dağı yaratmış durumda.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, eylül ayında geri dönüşüm şirketlerine ihtiyaçlarının yüzde 50'sinden fazlasını ithal etmemeleri ve yurt içinden tedarik etmeleri talimatını verdi.

Ancak Greenpeace Akdeniz yapılanması, Türkiye'deki plastik atık ithalatının tamamen yasaklanması çağrısında bulunuyor ve sektörün Türkiye'deki faaliyetlerine ilişkin teftiş ve şeffaflık eksikliğine işaret ediyor.

Çukurova Üniversitesi'nde öğretim görevisi Prof. Sedat Gündoğdu, "Avrupa'da insanlar şunun farkına varmalı, özenerek ayırdığı plastik çöplerin büyük bir kısmının sonu geri dönüşüm merkezlerinde değil, doğada oluşan çöp dağlarında bitiyor" diyerek yasa dışı çöp dökümlerine dikkat çekiyor.

İthal edilen plastik atıkların ne kadarının yasadışı yollarla doğaya döküldüğü hakkında net bir veri olmasa da geri dönüştürülme işleminin pahalılığı nedeniyle bu oranın yüksek olması olasılıklar dahilinde.

Batı Avrupa ülkelerinin çöplerinin toplanması için ödediği para düşünüldüğünde, Türk firmaları için atıkları geri dönüştürmektense, doğaya boşaltmak finansal anlamda cazip bir hamle olarak öne çıkıyor.