ABD’den Türkiye kararı.

 

ABD Savunma Bakanlığı, Türkiye'yi F-35 programından çıkardı.

ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon), Türkiye'nin F-35 programından resmi olarak çıkarıldığına ilişkin Ankara'ya bildirimde bulunduğu belirtildi. Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alması nedeniyle ABD yaptırım kararı almıştı.

ABD'li savunma yetkilisi, bildirimin nasıl gerçekleştirildiğine dair detay vermedi.

Yetkili, bildirimde, 2006'da katılımcıların imzasına açılan ve Türkiye'nin 26 Ocak 2007'de imzaladığı Ortak Mutabakat Zabtı'nın feshedilmiş olduğunun ve yeni mutabakat metnine Türkiye'nin dahil edilmediğinin belirtildiğini kaydetti.

Yetkili, 2006 tarihli mutabakatın geride kalan 8 ortakla güncellendiğini ve programa yeni herhangi ortak katılımcının eklenmediğini söyledi.

Türkiye, F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı'na (JSF) Ortak Mutabakat Zabtı ile ortak üretici olarak katılmıştı.

Programın katılımcıları Türkiye'nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Avustralya, Danimarka, Kanada ve Norveç'ten oluşuyordu.

F-35 süreci

Türkiye, F-35 programında 1999’dan itibaren yer aldı ve Türkiye savunma sanayisi uçakların üretiminde rol üstlendi.

2018'de dört F-35 uçağının mülkiyeti Türkiye'ye verildi. Uçaklar ABD'de, Türkiye pilotlarının da katıldığı eğitim programlarına tabi tutuldu. Daha sonra iki F-35 uçağının daha mülkiyeti verildi.

Ancak Türkiye ile ABD arasında yaşanan S-400 gerilimi sonrasında bu altı uçak Türkiye'ye transfer edilmedi.

ABD, Türkiye’ye F-35 savaş uçakları projesiyle bağlantılı parça ve ekipman sevkiyatını durdurduğunu 1 Nisan 2019’da belirtmiş, Temmuz 2019’da Rusya’dan S-400 hava savunma sistemini teslim almaya başlamasının ardından Pentagon ve Beyaz Saray Türkiye’nin F-35 programından çıkarılacağını duyurmuştu.

Temmuz 2019 sonunda ABD’de F-35 eğitimi alan Türkiye pilotları Türkiye'ye dönerken, Ağustos 2019’da dönemin ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Türkiye'ye "Ya S-400, ya F-35. Birini garaja park edelim, diğerini çıkaralım olmaz" mesajı göndermişti.

ABD’nin 2020 Savunma Bütçesi kapsamında altı uçağın ABD Hava Kuvvetleri için alınması kararlaştırıldı.

ABD, Türkiye firmalarının F-35 uçakları için ürettiği 1005 parça için Aralık 2020’de yeni tedarikçiler buldu.